ΑΠΟ ΤΟ
ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑΣ
Ματιές στο έργο της
Γιώτας Στρατή, ΗΠΑ
«Εννέα Εντολές και Μία
Αγέννητη»
Γράφει ο Βάιος Φασούλας, Γερμανία
Η
συγγραφέας Γιώτα Στρατή γεννήθηκε στα Βαλιμήτικα Αιγίου. Το 1970 έφυγε κι εγκαταστάθηκε
στη Νέα Υόρκη, όπου ζει με την οικογένειά της. Γενικά το έργο της, πλούσιο και πολυσυλλεκτικό,
κινείται στα πλαίσια του Διηγήματος, της Ποίησης και του Θεάτρου. Έχει εκδώσει πέντε
(5) ποιητικά βιβλία, είκοσι (20) θεατρικά και έχει πολλά ανέκδοτα. Η δε παρουσία
της έντονη στο χώρο της τέχνης και έχει αποσπάσει πολλές διακρίσεις και βραβεύσεις.
Πρόσφατα
είχα την χαρά να γνωρίσω τη Γιώτα Στρατή από κοντά, ν’ αφουγκραστούμε ο ένας
τον άλλο, να αιωρηθούν οι απόηχοι των ηλεκτρονικών μηνυμάτων, να σμίξουν οι
φωνές μας και τα χέρια της καρδιάς, κι εκεί, έστω για λίγο, σβήσανε το χάος των
αποστάσεων και το βάθος του χρόνου. Η Γ. Στρατή είναι μέλος σε πολλούς
καλλιτεχνικούς συλλόγους και μέλος της ΕΕΛΣΠΗ
Ποιήματά
της που γράφτηκαν στο δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα, μέσα από ακράτητο
λυρικό ενθουσιασμό και αειθαλή πείσμα, ταξιδεύουν τον αναγνώστη μπροστά - πίσω-μπροστά,
εντοπίζοντας το χτες ή και το σήμερα, άλλοτε προειδοποιώντας, άλλοτε προφητεύοντας
κι άλλοτε με ποικίλες μεταφορές, με πειθώ και με ολοκληρωμένη γλώσσα σαγηνεύει
τον αναγνώστη και τον οδηγεί σε άγνωστα «λημέρια». Η εξωτερίκευση του «μέσα»
πλούτου της, η αμείωτη προσπάθεια αφύπνισης των συνανθρώπων της (ποιητικό
χαρακτηριστικό το ύφος, η δομή και γενικά ο επεξεργασμένος λόγος της –μεστός,
αυθεντικός και περιορισμένος στα πλαίσια της ποίησης) δίνουν στον αναγνώστη την
ευκαιρία ν’ αρπαχτεί στο άρμα της και να ταξιδέψει παλινδρομικά μ’ επιτυχία. Να
δει τις παραστατικές εικόνες, ν’ αφουγκραστεί παλιά και τωρινά, και τέλος, να
βρεθεί στο «τώρα» -που θα μπορούσε να ήταν καλλίτερο αν η ανθρώπινη «φροντίδα»
ήταν λιγότερη.
Όσο
δύσκολη και απαιτητική είναι η ποίηση της Γιώτας Στρατή, άλλο τόσο την πλησιάζεις.
«Αινιγματίζεσαι», την ερωτεύεσαι και απαιτείς από τον εαυτό σου να δώσει την
ανάλογη ερμηνεία για να την κατακτήσεις. Βέβαια, σε τέτοιες περιπτώσεις,
χρειάζεται και η ανάλογη σπουδή και πείρα, η οποία θα σου επιτρέπει να γίνεις
ανατόμος, να ξεχωρίσεις στίχους που μεταμορφώνονται πότε σε μελωδικούς ήχους
και πότε σε ιαχές που σε καλούν, που σε προκαλούν να ψάξεις «πώς και πού
ακούγονται αυτοί οι ήχοι» που ξεπηδούν απ’ τα μύχια της ψυχής τής ποιήτριας,
όταν σου λέει: «Πάρτε τα μάτια μου» ή
«Πάρτε τα χείλη μου» ή «Πάρτε τα χέρια μου»…κ.λ.π. καθώς
διαβάζουμε στην ποιητική της συλλογή «Εννέα Εντολές και μία Αγέννητη».
Προς στιγμήν, ο τίτλος της συλλογής
μπορεί ανώδυνα να μας παραπέμψει στις γνωστές «Δέκα Εντολές» του Θεού,
όμως σίγουρα είναι μία διανοητική παγίδα
την οποία έντεχνα αντιπαραθέτει σε μας και στο σήμερα για ένα ξεκίνημα της ζωής
με συμβουλές και … συνταγές που περιέχουν αγάπη, προσδοκία κι ελπίδα.
Διαβάζοντας
τη Δεκάτη Εντολή, «Την Αγέννητη Εντολή» όπως
η ίδια την ονομάζει, («Άγραφτη», θα την ονόμαζα σαν αναγνώστης που, κατά τη
γνώμη μου, δείχνει πως θα υπάρχει και συνέχεια), διαπιστώνω πως η απόγνωση, η
απογοήτευση, ο κοινωνικός αποκλεισμός και η πίκρα της Παγκόσμιας Κοινωνίας,
παράλληλα με την Ελπίδα, περνούν μέσα από τους στίχους του ποιήματος. Στον
κοινωνικό αποκλεισμό και στο «λάθος» της ανθρώπινης –νοητικής- δημιουργίας, η
Γιώτα Στρατή αντιπαραθέτει τα δικά της «όπλα» τα οποία –όπως προείπα- είναι η
Αγάπη, η Προσδοκία και η Ελπίδα. Ούτε πολύ ούτε λίγο, όπως θα δούμε παρακάτω, η
συγγραφέας συμβολικά μας τα δίνει όλα. Κατατεμαχίζοντας την ανθρώπινη υπόστασή
της, γίνεται «πρόσφορο έδαφος, γίνεται Γη εύφορη, γίνεται Μάνα-Γη» -όπως
εύστοχα έγραψε κι ο Δημήτρης Βερβενιώτης από το Σικάγο. Γράφει ώριμη, ίσως και
τολμηρή ποίηση χωρίς να ξεπερνάει την ανοιξιάτικη γοητεία.
Με
προμαντέματα μεγάλων μεγεθών ενσωματωμένα στο πνευματικό μυστήριο (ακατανόητο
καμιά φορά αλλά γοητευτικό και άρτιο στοιχείο της τέχνης της) ειδικά με την
πνευματική ύφεση, που βεβαίως βρίσκουμε και στον ελληνικό χώρο, βάζουν τη δική
τους σφραγίδα.
Η
Γιώτα Στρατή σπάει το φράγμα της αδράνειας του νου, δαμάζει την έμπνευση. Στη
σημερινή εποχή -όπως αυτή παρουσιάζεται σκούρα και χαλεπή- η ποιήτρια αφήνει το
πάθος να στάζει από την πένα της. Κινείται βέβαια στις βαθύτερες εποχές μα δεν
παραμελεί το σήμερα. Σ’ αυτόν τον αντικατοπτρισμό φαίνεται και η δύναμη της
τέχνης της, άλλοτε σ’ ελεύθερη γραφή, άλλοτε σε τέλεια παραδοσιακή. Τέλος θα πρέπει
να τονίσω ότι το «Εννέα Εντολές και μία Αγέννητη», το αφιερώνει... «σε κείνους που πιστεύουν ότι η «Αγέννητη
Εντολή» δε αντικαθιστά την Δεκάτη Εντολή ή και κάποια άλλη, αλλά
συμπληρώνει...κενά και ..καινά του νου και της καρδιάς, πριν φτάσουν στην τελευταία.»
Ας μεταφερθούμε λοιπόν τώρα, στη σύνθεσή της «Εννέα
Εντολές και μία Αγέννητη», διανθίζοντας αυτή την παρουσίαση παραθέτοντας
λίγα αποσπάσματα: Στην πρώτη εντολή τής Γιώτας Στρατή: «Πάρτε τα μάτια μου»
διαβάζουμε μεταξύ άλλων: «Πάρτε τα μάτια
μου... Στις άδειες θέσεις τους, / στείλτε την άνοιξη με δυο χελιδόνια
ερωτευμένα.. / Αν, τυχόν σας φοβίσει το έρεβος, / χαράξτε πάνω στο μέτωπο / με
γράμματα ανάγλυφα: «Ζητείται φως» / και απομακρυνθείτε».... «2η Πάρτε τα χείλη μου...
Τα χείλη μου, / φορές αμέτρητες / την αλήθεια σφράγισαν. / Φυλακισμένα /
κράτησαν την πυγμή της πέτρας - όπου στη ράχη της, / τα νύχια μου μάτωσαν
/χαράζοντας γραμμές της νύχτας...» «3η
Πάρτε τους ώμους μου... Όταν
ήταν ακόμη τρυφεροί, / στου ήλιου τα φιλήματα διοχέτευαν / ανατριχίλες
πρωτόγνωρες σε πεδία, / απομακρυσμένων φαντασιώσεων. / Ήταν τότε, όπου οι ώμοι μου άντεχαν, / τότε,
όπου ήταν –πράγματι- ένας άλλος αιώνας...» «4η
Αυστηρή εξαίρεση... Όχι, / όχι το στήθος! Κράτησε τη μεγάλη κραυγή και
κάηκε.... Αδύναμο, να ριζώσει ενάντια, / στην πλημμύρα / απατηλών εντυπώσεων /
να θεριέψει / σαν τον ακάλυπτο / των νεανικών χρόνων, / και να θρέψει / -όπως η
συκιά, η βαθύσκιωτη- / με λευκό αίμα τους αρμούς. Όχι! Όχι το στήθος. / Παρ’
όλο το ήθος, / κράτησε απερίσκεπτα / τη μεγάλη κραυγή εντός / και
κάηκε...»
Όσο
για την καρδιά και το «ευαίσθητο τρίγωνο της αναπαραγωγής», η Γιώτα Στρατή εκφράζει
το θέμα της σε εκπληκτικά προσωπικό επίπεδο με λυρικές επεκτάσεις που προκαλούν
κι εκπλήττουν δίχως να θίγουν. Το ίδιο καταπληκτική και με το «γαστέρα», «τα χέρια», «τα πόδια» κλπ. Φτάνοντας
στη δεκάτη εντολή: «Η αγέννητη εντολή» η ποιήτρια δίνει νέα πνοή, νέα
ευκαιρία εξουδετερώνοντας την ταχύτητα της εποχής μας, δυναμώνοντας την ελπίδα
και την προσδοκία και, πάντα κατά την άποψη του γράφοντα, ευελπιστεί σε μια
«Άγραφτη» εντολή, που η ανθρώπινη αδυναμία δε σκέφτηκε να δημιουργήσει ή δεν
θέλησε....
«Ας αργήσει ν’ ανθίσει η εντολή, / η επιούσια. / Ας καθυστερήσει τον κύκλο / της πλήρωσης, / εις
το όνομα της καρδιάς, / του πνεύματος και της / ελπιδοφόρας αρμονίας. Ο ζωοφόρος σπόρος της,
/ να είναι διαλεγμένος. /Ας αργοπορήσει να καρποφορήσει / το
μεγαλείο της. Το ΑΡΙΣΤΑ επιβεβαιώνει το αίσιον τέλος....
Ας αργήσει λοιπόν ν’ ανθίσει η γενναία ψυχή, / το αδέσμευτο πνεύμα, της
επιούσιας εντολής / ο αγέννητος σπόρος. / Το αναμενόμενο φυτώριο, / της εντολής
της αγέννητης, / ας φορτίζει στην ευόδωση / της Μεγάλης Ιδέας...»
(YIOTAS@OPTONLINE.NET) τηλ. 718 274 37 76)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου